تفصیل مرکبتفصیل مرکب یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای توهم انفصال در کلام مرکب متصل است. [۱]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۷۴.
۱ - اسباب مغالطه لفظ مرکباسباب مغالطه لفظ مرکب سه قسم است: ۱. ترکیب مفصل؛ ۲. تفصیل مرکب؛ ۳. ممارات. ۲ - توضیح اصطلاحهر گاه از کلامی، اتصال و انضمام و ترکیب آن منظور باشد، ولی انفصال و انفراد برای آن تصور و توهم شود که با این توهم، کاذب شود، در این صورت از آن به «تفصیل مرکب» یاد می‌کنند؛ مثلاً وقتی گفته شود: «عدد پنج زوج و فرد است»، مقصود از این جمله، آن است که عدد پنج، مشتمل بر زوج و فرد، و مرکب از یک عدد فرد و یک عدد زوج است، ولی اگر اشتباهاً تصور شود که عدد پنج متصف به زوجیت و فردیت است، با این تصور، قضیه کاذب خواهد بود. [۵]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۶۰.
[۶]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۹.
[۷]
شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.
۳ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل. • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة. • شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق). • شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات. • حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. ۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تفصیل مرکب»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۷. |